وباز محرم فرارسید وباز شهر سیاه پوش شد وهمه دراندوه از دست دادن امامی بزرگ که جان ومال وخانواده اش را برای مبارزه با ظلم وفساد درکف نهاد اندوهناک شدند زیرا که او با ظلم ، زور ، تجاوز، نافرمانی ، انحراف از معیارهای اسلامی ، تبدیل خلافت به سلطنت وجانشین کردن یزید به جانشینی معاویه ، رواج فساد اخلاقی واداری و... به پیکارپرداخت والگویی برای مبارزه با حاکمان جور وتعدّی کنندگان به حقوق مردم شد .......... و باز محرم آمد،آنگونه که سالهای پیش آمد وهمچنان که سالهای آینده خواهد آمد  .

پرداختن به واقعه عاشورا وبزرگداشت جانفشانی امام حسین علیه السلام ویاران باوفایش از جنبه های گوناگون قابل مطالعه و بررسی است .گاهی از جنبه احساسی به این مراسم می نگریم وسعی در بیدارکردن وشاید تحریک احساسات شیعیان داریم که در این زمینه نوحه خوانی وزنجیر زدن ،مدیحه سرایی ، روضه و.. شیوه های دستیابی به این هدف به شمار می آیند . اما چنان که می دانید محرم، سراسر، شیون و زاری واحساس نیست می شود از نگاه یا نگاه های دیگر نیز به این مراسم واین حادثه نگریست !اصلا" مگر ما به داشتن چنین امامی نمی بالیم ومگر از قیامش ناراحتیم ؟ ما افتخا می کنیم که شیوه امام حسین وقیام او - اگر چه دیر امّا -  بساط یزیدیان را برچید وظلم را رسواساخت و برخود می بالیم که شیوه آن امام هُمام الگویی برای مبارزانی شد که در راه اعتلای ارزش های انسانی والهی، او وقیامش را سرمشق قراردادند .گاندی رهبر فقید هند یکی از این افراد نامسلمان بود که به اعتراف خودش، روش امام حسین را برای مبارزه برگزید .

به نظر می رسد به جنبه های احساسی قیام امام حسین علیه السلام بیش از سایر جنبه ها پرداخته شده است اما در سایر زمینه ها کاری درخور این حرکت صورت نگرفته وتعقل ما در این زمینه همپای احساسمان رشد نکرده است . از سوی دیگر می دانیم که نظام آموزشی در هر کشور برای پرورش قوه تعقل دانش آموزان شکل می گیرد ( با این توضیح که احساس او نیز همپای تعقلش درحال شکل گیری است ) اما در چندسال اخیر برپایی مراسم احساسی محرم به شکل وشیوه روز عاشورا آن هم با راه اندازی کاروانهای سینه زنی وزنجیر زنی وبرپایی هیئت های عاشورایی درمدارس به چند دلیل قابل نقد _ به معنای کالبد شکافی آن – است :

یکم: مدرسه محل علم آموزی است ودانش آموزان به مدرسه می آیند تا به پدیده های مختلف جهان هستی وحتا خدا با نگاهی تعقلی بنگرند واز این رو خدا را در درس دینی باروش های علمی وعقلی می یابند ، می شناسند وآنگاه عبادت می کنند . اسلام دین عقل ومنطق است وآموزشگاههای آموزش وپرورش باید در زمینه نگاهی عالمانه وعاقلانه به داستان پرماجرای عاشورا ومحرم سال 61هجزی وپرداختن به شیوه های عقلانی ،دانش آموزان را با سخنرانی ، مطالعه کتاب های مذهبی ومسابقه آشنا کنند وسمت وسوی کارهای خودر را از اهداف عقلی وعلمی منحرف نسازند .

دوم: چنان که می دانید جامعه از بخش ها ویابه قول جامعه شناسان از خُرده نظام ها یا نهادهای گوناگون تشکیل شده است. یکی از این نهادها ، نهاد مذهب است که مسجد به عنوان یکی از زیرمجموعه ها یا خُرده نطامهایش معرفی می شود کار مسجد واهدافش کاملا مشخص ومنطبق با نیازهای مسلمانان است که بنا بر مذهب افراد وظایفش تغییر می کند آنگونه که برپایی مراسم عاشورا درمساجد شیعیان به بخش جداناشدنی وظایف مساجد تبدیل شده است . درمقابل ، مدرسه ، نهاد دیگری است که وظایف وکارکردهایش بامسجد متفاوت است. با این توضیحات ، اگر مسجد وظایف مدرسه را انجام دهد ویا مدرسه دربخش تکالیف مسجد گام بگذارد به نظر می رسد نوعی آشفتگی ایجاد شده است .

اشتباه نکنید! حرف این نیست که در مدارس کاری ویا برنامه ای برای محرم وعاشورا انجام نشود ؛ حرف من این است که اگر قرار است برای این حرکت تاریخ ساز ومهم تاریخ اسلام کاری صورت گیرد شایسته تر آن است که برشیوه های عقلانی این حرکت توجه بیشتری شود وبه نظر می رسد برای رسیدن به این هدف، برگزاری سخنرانی های تحلیلی ، معرفی ونقدکتاب ، معرفی فیلم ونقد آن، برگزاری مسابقه از کتاب های مختلف و.. می تواند راهگشا باشد . در غیر این صورت چنانچه مدرسه همان کار مسجد را انجام دهد یکی از این دو بدان دلیل که کارکردهای خود را درست انجام نمی دهد غیر ضروری است  وچون مسجد ریشه اعتقادی بیشتری دارد ناچار باید مدارس را در دهه اول محرم تعطیل کنیم تا دانش آموزان با فراغت بال به مراسم مساجد وتکایا برسند مگر آن که دیدگاهمان را عوض کنیم وگرنه تا روزگار برمدار خود می چرخد  در  بر این پاشنه خواهد چرخید.